ဆူဒန္သမၼတကို ႏိုင္ငံတကာခံု႐ံုးတြင္ စစ္ရာဇ၀တ္မႈ စဲြခ်က္တင္ႏိုင္ရန္ ႀကိဳးပမ္း
ႏိုင္ငံတကေရွ႕ေန ေကာင္စီ ဥကၠ႒
ႏုိင္ငံတကာ ရာဇ၀တ္ခံု႐ုံးရဲ႕ ေရွ႕ေန လူး၀စၥ ေမာ္ရီႏုိအုိကမ္ပုိ (Luis Moreno-Ocampo) က ဆူဒန္ႏုိင္ငံသမၼတ အုိမာ ဟက္ဆန္ အယ္လ္ ဘရွီးယား(Omar Hassan al Bashir) ကို ဒါးေဖာေဒသမွာမ်ဳိးျဖဳတ္သတ္ျဖတ္မႈေတြနဲ႔ စစ္ေရးဆိုင္ရာရာဇ၀တ္မႈေတြမွာ ႀကိဳးကိုင္ျခယ္လွယ္ခဲ့တာေၾကာင့္၀ရန္းထုတ္အေရးယူဖို႔ ေတာင္းဆိုလိုက္ပါတယ္။ဒီလို ၀ရန္းထုတ္ အေရးယူေရး မယူေရးအတြက္တရားသူႀကီး ၃ ဦးကေနၿပီး ရက္နဲ႔ လနဲ႔ခ်ီ အခ်ိန္ယူၿပီး ဆံုးျဖတ္ႏုိင္ဖြယ္ရွိေၾကာင္း ဗြီအုိေအသတင္းေထာက္ တန္ဒုိင္း မာဖုိဆာ (Tendai Maphosa) သတင္းေပးပို႔တာကုိ ေနာ္႐ႈိးကတင္ျပေပးထားပါတယ္။
ICC ေခၚ ႏိုင္ငံတကာ ရာဇ၀တ္ခံု႐ုံးရဲ႕ေရွ႕ေန လူး၀စၥ ေမာ္ရီႏုိ အုိကမ္ပုိက နယ္သာလန္ႏိုင္ငံ ဟိဂ္ၿမိဳ႕ေတာ္အေျခစိုက္ ICC ႐ုံးခ်ဳပ္မွာက်င္းပတဲ့ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲတခုမွာအခုလို ေၾကညာခဲ့တာပါ။
“ဆူဒန္ႏိုင္ငံသမၼတ အုိမာ ဟက္ဆန္ အယ္လ္ ဘရွီးယားကို ဒါးေဖာေဒသမွာ မ်ဳိးႏြယ္တံုးသတ္ျဖတ္မႈေတြ၊ လူမဆန္တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈနဲ႔ စစ္ရာဇ၀တ္မႈေတြေၾကာင့္ ၀ရန္းထုတ္ဖမ္းဆီးဖို႔ ခုပဲ က်ေနာ္ ႏိုင္ငံတကာ ရာဇ၀တ္မႈခံု႐ုံးကို ေလွ်ာက္လႊာတင္ခဲ့ပါတယ္။”
ဒါေပမယ့္ အဲဒီေရွ႕ေနက သူကိုယ္တိုင္ သမၼတ ဘရွီးယားကို တရား႐ုံးမွာ စြဲခ်က္တင္မွာမဟုတ္ဘူးလို႔ အခုလို အတိအလင္း ေျပာသြားပါတယ္္။
“က်ေနာ္ ရွင္းရွင္းပဲေျပာမယ္။ က်ေနာ္ဟာ တရားသူႀကီးေတြရဲ႕ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကိုသာေတာင္းဆိုတာပါ။ သူတို႔အေနနဲ႔ က်ေနာ့္ တင္သြင္းခ်က္ေလွ်ာက္လႊာကို သေဘာတူႏိုင္တယ္၊ ဒါမွမဟုတ္ ပယ္ခ်ၿပီး သူတို႔ႀကိဳက္တဲ့ပံုစံမ်ဳိးနဲ႔ သြားႏိုင္တယ္၊ ဒါမွမဟုတ္ ပိုၿပီးခိုင္လံုတဲ့ သက္ေသအေထာက္အထားကို ထပ္ေတာင္းဆိုႏုိင္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ တရား
သူႀကီးေတြဟာ သူတို႔သေဘာအတိုင္း ဆံုးျဖတ္ႏုိင္ပါတယ္။”
မစၥတာ ေမာ္ရီႏုိ အုိကမ္ပိုက တကယ္လို႔ သမၼတ ဘရွီးယားကို ခံု႐ံုးမွာ တရားစြဲခ်က္တင္ခံခဲ့ရလို႔ရွိရင္ သူ႕အေနနဲ႔ မ်ဳိးႏြယ္တံုးသတ္ျဖတ္မႈ၊ လူေတြကို စိတ္ေသာက အလြန္အမင္းေရာက္ေစမႈနဲ႔ ကိုယ္ကာယ အပ်က္အစီး အဆံုးအ႐ႈံးေတြ ျဖစ္ေပၚလာဖို႔ အေျခအေနဖန္တီးခဲ့တဲ့အမႈ စတဲ့ အမႈသံုးမႈတို႔နဲ႔ အေရးယူခံရပါလိမ့္မယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါ့အျပင္
လူမဆန္တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈအပါအ၀င္ အျမစ္ျဖဳတ္သတ္ျဖတ္မႈ၊ လူအစုလိုက္အၿပံဳလိုက္ကိုအဓမၼေျပာင္းေရႊ႕ခိုင္းမႈ၊ ညႇဥ္းပန္းႏွိပ္စက္မႈ၊ မုဒိမ္းမႈ စသည္တို႔ကို ထည့္တြက္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ သမၼတ ဘရွီးယားဟာ အမႈ ၅ မႈအထိ ရင္ဆိုင္ရႏုိင္ပါတယ္။
တကယ္လို႔ တရားသူႀကီးေတြက မစၥတာဘရီွးယားကို ၀ရန္းထုတ္အေရးယူဖို႔ ဆံုးျဖတ္ခဲ့ရင္ ႏုိင္ငံတကာ ရာဇ၀တ္ခံု႐ုံးကေန အာဏာရွိဆဲ ႏုိင္ငံ့ေခါင္းေဆာင္ကို တရားစြဲဆိုတာမ်ဳိးမွာ သမၼတ ဘရွီးယားဟာ ပထမဦးဆံုး ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။
ဆူဒန္ႏုိင္ငံဟာ ႏုိင္ငံတကာ ရာဇ၀တ္ခံု႐ုံးကို အသိအမွတ္မျပဳပါဘူး။ တရား႐ုံးက အလိုရွိတဲ့ သူတို႔ႏုိင္ငံရဲ႕ လူမႈကယ္ဆယ္ေရး၀န္ႀကီး အာမက္ ဟာရြန္ (Ahmad Harun) နဲ႔စစ္ေသြးႂကြေခါင္းေဆာင္ အလီ ကူေရွ႕ဘ္ (Ali Kushayb) တုိ႔ကုိ အပ္ႏွင္းဖို႔ တစိုက္မတ္မတ္ ျငင္းဆိုခဲ့ပါတယ္။
ဆူဒန္ျပည္သူေတြက သမၼတ ဘရွီးယားကို ခုလို ႏုိင္ငံတကာ ခံု႐ံုးကေန အေရးယူဖို႔ကိစၥကို ခါးခါးသီးသီး တံု႔ျပန္ၾကပါတယ္။ သူတို႔က ဒီလိုအေရးယူျခင္းအားျဖင့္ ဆူဒန္အစိုးရနဲ႔ဒါးေဖာသူပုန္ေတြအၾကား ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးတဲ့ေနရာမွာ ထိခိုက္ႏုိင္တယ္လို႔ ယူဆကလို႔ ျဖစ္ပါတယ္။
လန္ဒန္ၿမိဳ႕က ဆူဒန္သံ႐ုံးရဲ႕ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ ခါလစ္ အယ္လ္ မူဘာဘရက္က္(Khalid al Mubabrak) က သမၼတ ဘရွီးယားကို စြဲဆိုခ်က္ေတြဟာ မမွန္ကန္ဘူးလို႔ေျပာပါတယ္။ ႏုိင္ငံတကာ ရာဇ၀တ္ခံု႐ုံးအေနနဲ႔ ဆူဒန္ႏုိင္ငံအေပၚ တရားစီရင္ပိုင္ခြင့္မရွိဘူးလို႔ အခုလိုဆိုပါတယ္။
“ေျပာရရင္ အေမရိကန္ႏုိင္ငံလိုပါပဲ။ က်ေနာ္တို႔လည္း ႏုိင္ငံတကာ ရာဇ၀တ္ခံု႐ံုးျဖစ္ေပၚလာဖို႔ ဖန္တီးေပးခဲ့တဲ့ ေရာမဥပေဒစာတမ္းကို အတည္ျပဳလက္မွတ္ ေရးထုိးခဲ့တာမဟုတ္ပါဘူး။ က်ေနာ္တို႔ႏုိင္ငံရဲ႕ တရားစီရင္ေရးစနစ္ဟာ ေတာ္ေတာ္ ထိထိေရာက္ေရာက္ စြမ္းေဆာင္ႏုိင္စြမ္းရွိပါတယ္။ ဒါးေဖာကိစၥနဲ႔ပတ္သက္လို႔လည္း က်ေနာ္တို႔ စတင္ေလ့လာခဲ့ၿပီးျဖစ္တဲ့အျပင္ တခ်ဳိ႕ကို တရားစြဲဆို အေရးယူတာေတြ၊ အက်ဥ္းက်ေနသူတခ်ဳိ႕ကို ျပန္လႊတ္ေပးခဲ့တာေတြ လုပ္ခဲ့ၿပီးပါၿပီ။”
ဆက္လက္ၿပီး မစၥတာ မူဘာဘရက္က္က ခုလို ခံု႐ုံးတင္မယ့္ကိစၥေတြေၾကာင့္ ဒါးေဖာသူပုန္ေတြ ပိုၿပီးဆူပူလာဖို႔ အားေပးအားေျမႇာက္ျပဳမွာမို႔ ဒီျပႆနာႀကီးတခုလံုးဟာပိုၿပီးေတာင္ ၾကန္႔ၾကာသြားႏုိင္ပါတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
ဒါးေဖာျပႆနာဟာ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္တုန္းကတက္လာတဲ့ ဆူဒန္အစိုးရအသစ္ကို ဒါးေဖာသူပုန္ေတြက ဆန္႔က်င္တိုက္ခိုက္တာကေန စခဲ့တာပါ။ ဒီလုိဆန္႔က်င္တာက္ို ဆူဒန္အစိုးရက စစ္ေသြးႂကြေတြသံုးၿပီး လူေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာကုိ အတင္းအဓမၼ ေျပာင္းေရႊ႕ေစျခင္းနဲ႔ တံု႔ျပန္ခဲ့ပါတယ္။
ဒီအ႐ႈပ္အရွင္းေၾကာင့္ အနည္းဆံုး လူေပါင္း ၃ သိန္း အသက္ဆံုး႐ႈံးခဲ့ရၿပီး ၂ သန္းေက်ာ္အိမ္ရာေျမစြန္႔ပစ္ၿပီး ေျပာင္းေရႊ႕ေနထုိင္ခဲ့ရတယ္လို႔ ကုလသမဂၢက ခန္႔မွန္းထားပါတယ္။
No comments:
Post a Comment